ماهنامه فرهنگی، اجتماعی سرمشق
ماهنامه فرهنگی، اجتماعی
سال نهم :: شماره شصت و هشتم :: اَمرداد ۱۴۰۲
ماهنامه فرهنگی، اجتماعی سرمشق
[سرمشق]
عبور از شادی

آلوین تافلر در کتاب موج سوم سیر تحول جامعه انسانی را بررسی و به سه دوره و در واقع سه موج نیرومند تقسیم می‌کند. از انقلاب کشاورزی و صنعتی که بگذریم،موج سوم از دهه ۱۹۵۰ آغاز می‌شود که در واقع ورود به عصر فرا صنعتی و دوران قدرت‌نمایی دانش فنی است، عصر کامپیوتر که به‌ تعبیر آلوین تافلر، می‌توانست عصر انسجام خانواده‌ها هم باشد، چرا که همه می‌توانند در خانه بمانند، کارهای خود را از طریق کامپیوتر انجام دهند، در جلسات شرکت کنند خریدهایشان را انجام دهند و... اما امروزه می‌بینیم در عصر رسانه‌های برتر گسست خانواده‌ها چقدر بیشتر و ...

شادی به امید زنده است

داشتن شهروندان بانشاط از مؤلفه‌های توسعه و پیشرفت است. جامعه پویاتر و زنده‌تر هم نشان‌دهنده نشاط فردی و اجتماعی است و هم عامل ایجاد نشاط. معمولاً جوامعی که احساس رضایت چندانی از اوضاع اجتماعی و اقتصادی و... ندارند تمایلی هم به رفتارهای نشاط‌آمیز ندارند. اگر هم نشاطی در میان نباشد نظام‌های سیاسی مجبورند به نمایش نشاط تن دهند و با ترفندهای مختلف و ادابازی، نشاط را بازی کنند.

اما چه عواملی بر نشاط اجتماعی تأثیرگذارند و سهم آن‌ها چیست. نشاط و شادی چگونه تعریف می‌شود و آیا نسخه‌ای واحد برای پرورش آن وجود دارد.

روابط اجتماعی نقش تعیین‌کننده در نشاط دارند و ...

شادی یا شادمانی

نشریه «سرمشق» عموماً به مباحث و مسائلی مهم و در همان حال تخصصی می‌پردازد که مبتلابه عموم است. از آن جمله است همین موضوع شادی و جامعه‌ای مبرّای از آن.

امر مهم و در تخصص روان‌پزشکان و روانکاوان فردی و جمعی است و من که در این مورد نیز تخصصی ندارم، ناگزیر به خوانده‌ها و شنیده‌هایم ارجاع دارم.

ابتدا گفته شود که به گمان من میان «شادی» و «شادمانی» تفاوت ظریف ولی در خور دقتی وجود دارد. شادی غالباً گسترده و ماندگار است اما شادمانی همچنان که از نامش پیداست، امری گذرا و مقطعی است؛ مانند شادمانی در جشن تولد دوست یا ...

[ادبیات]
در به در به دنبال احمدرضا احمدی

احمدرضا احمدی را همه به عنوان یک شاعرموج نو می‌شناسند حال آن که او به دلیل پتانسیل بالای روحی و توان کارآفرینی‌اش یک ابن مشغلۀ به تمام معنا بود. او علاوه بر شاعری، هم نویسنده قصه‌های کودکان بود، هم دستی در موسیقی داشت و هم بازیگر سینما بود. عزت اله انتظامی می‌گفت: ما دنبال پرسوناژی برای فیلم پستچی داریوش مهرجویی بودیم تا نقش پسر جوان خوشگلی را که از اروپا آمده و انتلکتوئل هم هست بازی کند تا این که به احمدرضا برخوردیم. پیش از انقلاب با کیارستمی و فرشید مثقالی دفتر آگهی‌های تبلیغاتی به هم زده بودند و در ...

شاعر شوریده و تابناک

یک: احمدرضا احمدی هشتاد و سه سال زیست؛ شاعرانه، خلاق توأم با حزن و طنزی توأمان. این متن کوتاه بر آن است؛ ادای دینی به آقای شاعر کند که از میان سایه‌ها گذر کرد و اکنون در آبیِ گرم و روشنی آرامیده است با انبوهی زیبایی که برای ما به یادگار گذاشته است. آقای شاعر در آغاز شعری که به همسرش شهره حیدری تقدیم کرده آورده است؛ «سرانجام این هستی تابناک و شوریده ما کی به پایان می‌رسد؟» بیش از یکی دو بار توفیق دیدار و گپ و گفت با آقای شاعر را نداشتم. آرام باوقار، بیانی توأم با طنز ...

قهر احمدرضا با کرمان

«... و در تاریخی که می‌کنم سختی نرانم که آن به تعصبی و تربدی کشد و خوانندگان این تصنیف گویند «شرم باد این پیر را، بلکه آن گویم که تا خوانندگان با من اندرین موافقت کنند و طعنی نزنند.»

«ابوالفضل بیهقی»

احمد رضا احمدی حالا دیگر در بین ما نیست و خوشا که در این سا‌ل‌های آخر کمتر از تلخ‌کامی بیست ساله‌اش از هم شهریانش سخن می‌گفت و حتی بعد از چاپ ویژه‌نامه جنگ هنر مس (زمستان ۹۷ شماره ۱۱) با پرونده‌ای برای او اشتیاق بیشتری به رابطه با دوستان هم شهری نشان می‌داد، مجتبی احمدی سردبیر جنگ هنر مس می‌گوید؛« اشارۀ ...

[سینما]
افسانۀ بی‌بخاری کرمانی‌ها

سال‌ها است که اهل کرمان از بی‌تفاوتی‌شان نسبت به مسائل یا به تعبیری عامیانه از «بی‌بخاری» صحبت می‌کنند؛ اما همان‌طور که در نوشتار پیشین هم اشاره کردم این موضوع بیش از آن که واقعی و کمی باشد، نسبی است؛ بنابراین مباحثی مطرح کردم که شاید تعمق و تأمل در آن‌ها ما را به نگاه بهتری برساند. در آنجا به چند مبحث پرداخته شد. از جمله مطالبه و ابزار مطالبه‌گری؛ این که چه‌قدر حاکمیت در سطح محلی و حتی ملی به این موضوع باور دارد و آیا آن را در جهت قوام و تحکیم رفتارهای جامعه می‌بیند یا نه. در بررسی ...

کرمان، قارۀ ناشناختۀ فیلم‌سازی!

سیاست، تأثیر مستقیم و انکارناپذیری بر مسائل و جنبه‌های گوناگون حیات انسان دارد؛ تأثیرگذاری سیاست، میان دولت و ملت ارتباط دو سویه‌ای شکل داده که امکان تعیین سرنوشت ملتی را دارد. از آن‌جایی که فرهنگ و هنر، یکی از جنبه‌های تشکیل‌دهندۀ جامعه هستند؛ مهم‌ترین و حساس‌ترین سیاست‌گذاری‌ها، باید در این حوزه انجام بگیرد، اما معمولاً کاربرد هنر و هنرمند از دریچۀ نگاه ساختارهای سیاسی ایران، یا صرفاً در حد سرگرمی‌سازی کم‌درآمد خلاصه شده یا به دلیل قابلیت تأثیرگذاری به سزایی که دارد، خطرناک شمرده شده و گرفتار محدودیت‌ها می‌شود تا در حد تبلیغ اندیشه‌های خاص، مورد استفاده قرار گیرد. این ...

[موسیقی]
یک نگاه سرسری به دو جشنواره سراسری

استان کرمان از بیست و یکم تیرماه تا بیست و سوم شاهد برگزاری دو جشنواره موسیقی اقوام بود. جشنواره منطقه‌ای موسیقی نواحی کشور در شهر کرمان و جشنواره موسیقی اقوام سراسر استان کرمان در شهر بافت. متأسفانه از سال گذشته با بدعهدی مسئولان وزارت ارشاد و خصوصاً شخص وزیر ارشاد ساختار جشنواره موسیقی نواحی کشور تغییر کرد و این رویداد از خاستگاه خود کرمان دور افتاد. کرمانی که چهارده دوره درخشان در برگزاری این جشنواره داشت. سال گذشته در اوج التهابات به صورت چراغ خاموش در استان گلستان برگزار شد و امسال هم در پنج منطقه کشور به کار خود ...

آن‌چه خوبان همه دارند تو یک‌جا داری...

(فرم، ساختار، جمله‌بندی، تقارن)

دیدین بعضی وقت‌ها آهنگ‌های کرال انگار از وسط شروع میشن؟ بی‌مقدمه بدون پایان و فقط یه بخش وسطی دارن که هی تکرار میشه ولی یه آهنگ‌هایی همه چیز دارن: فرم، ساختار، تقارن، جمله‌بندی، شروع، پایان، اوج، فرود، کُدا و...

آهنگ‌هایی که خیلی کوتاهن مثل این هستن که به یه مهمونی دعوت بشی و یهویی وسط غذات سفره رو جمع کنن، خب نمی‌تونی اعتراض کنی چون مهمونی بودی و دعوت شدی اما صاحبخونه به جای تو تصمیم گرفته که سیر شدی... یا اینکه قرار بوده چند قدمی با دوستت توی پارک راه بری اما می‌بینی از پارک رفتید بیرون ...

نگاهی به موسیقی و درمان در دوران باستان

از ابتدای تاریخ، بشر از موسیقی برای شفا استفاده نموده است. در فرهنگ ابتدایی آفریقا و قبایل قدیمی آن «شامان (طبیب جادوگر) رهبر موسیقی، طبیب و روحانی قبیله بود. شامان از موسیقی در ارتباط با معجزه و مراسم مذهبی برای خروج امراض از کالبد بیماران استفاده می‌کرد. قبایل سرخپوست آمریکا نیز آوازهای مخصوصی داشتند که مردان طبیب از آن‌ها برای شفای بیماران استفاده می‌کردند.

(اپل ۱۹۷۲) در همه جای دنیا در آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی، آفریقا و آسیا ریتم طبل‌ها مهم‌ترین نقش را برای مراسم شفابخش جادوگران و درمانگران بازی می‌کرد (هامل، ۱۹۷۶، ۱۹۷۹).

شامان‌ها به‌وسیلۀ علائم مخصوص طبل‌ها با خدایان تماس ...

[تئاتر]
درام رادیویی رسانه‌ای فراتر از زمان و مکان

درام رادیویی شکلی از تئاتر است که صرفاً اجرایی صوتی با دیالوگ، موسیقی و جلوه‌های صوتی است و هیچ جنبه بصری ندارد. رادیو تئاتر نیاز به انتخاب صحیح و کافی واژه‌ها و همچنین جلوه‌های صوتی و موسیقی متناسب با خط داستانی و موضوع دارد تا مخاطب بتواند به‌راحتی اجرای تئاتر را درک کند و با آن سازگار شود زیرا منجر به تصویرسازی قابل‌توجهی می‌شود که به مخاطب کمک می‌کند تا ایده‌ها، نظرات، ادراکات و احساسات مربوط به نمایشنامه را بسازد و از همه مهم‌تر با تئاتر درگیر شود. تئاتر رادیویی بین سال‌های ۱۸۸۰ تا ۱۹۳۰ شکل گرفت. گفته می‌شود درام ...

اهمیت فرهنگی و سیاسی تئاتر کاربردی

تئاتر کاربردی داستانی را نه برای سرگرمی، بلکه به دلایل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی یا درمانی روایت می‌کند. پروفسور ماتیاس وارستات یکی از پژوهشگران حوزه تئاتر کاربردی است که درباره رشد و تأثیر این شکل از تئاتر در سراسر جهان پژوهش‌های بسیاری انجام داده است. او و گروه تحقیقی‌اش به این نتیجه رسیده‌اند که در طی چند دهه گذشته محبوبیت تئاتر کاربردی افزایش داشته است. تئاتر کاربردی می‌تواند در فضاهای مختلفی اجرا شود و اغلب هم توسط افرادی که بازیگر نیستند اجرا می‌شود. از این نوع تئاتر می‌توان برای کمک به افراد در پردازش تجربیات آسیب‌زا، حل تعارضات در جوامع محلی، ...

تئاتر برای تغییر جهان

تئاتر در طول تاریخ همواره ابزاری قدرتمند برای تغییرات اجتماعی بوده است. از تراژدی‌های یونان باستان که مضامین جهانی اخلاق و انسانیت را بررسی می‌کنند تا نمونه‌های مدرن‌تر تئاتر که برای افزایش آگاهی در مورد مسائل اجتماعی و ترویج تغییر استفاده می‌شوند، قدرت تئاتر در تأثیرگذاری بر جامعه غیرقابل‌انکار است. تئاتر چه برای سرگرمی استفاده شود، چه برای آموزش یا الهام بخشی این توانایی را دارد که در سطح عمیقی به مردم دسترسی پیدا کند و تغییری پایدار ایجاد کند. تئاتر قرن‌هاست که وجود داشته و با گذشت زمان در حال تحول و تغییر است. انعکاسی از جامعه‌ای است که ...

[تاریخ]
جراید؛ آوردگاه دموکرات‌ها و ترقی‌خواهان کرمان

به رغم آن که مورخان و جامعه‌شناسان، بیداری مردم در دوره قاجاریه و به ویژه در آستانۀ نهضت مشروطیت را پیامد عوامل متعددی می‌دانند، اما بی‌گمان در این میانه، تأسیس مطبوعات و مدارس جدید، از نقشی مهم‌تر برخوردار هستند و به اعتقاد بسیاری، مطبوعات را مهم‌ترین عامل برشمرده‌اند. تا جایی که ادوارد براون معتقد است: «عمدۀ نهضت انقلابی بدون هیچ گمان، روزنامه‌ها بودند که منادی شکایات و مظهر عدم رضایت و نفرت عامه از اصول ادارۀ موجود شمرده می‌شدند ... که نفوذ عظیمی در افکار داشتند، حتی نتایج حاصله از تأثیر آن‌ها خیلی عمیق‌تر و وسیع‌تر از قانون بود و ...

[فرهنگ]
فرهنگ‌عامه

«شادی اگر تقسیم شود، دو برابر می‌گردد»

شادی چیست و شاد بودن کدام است؟

آیا شادی یک پدیدۀ مادی است که باید آن را پیدا کنیم؟

آیا شادی یک رفتاراست که انسان از کودکی می‌آموزد و آن را به کار می‌بندد؟

آیا شادی به زمینه‌های هستی‌شناسی انسان بازمی‌گردد؟

یا شادی یک فرایند درونی است که به احساس ما و هیجانات ما پیوند می‌خورد؟

در زمانی که رویکرد علم روان‌شناسی از بررسی بیماری‌های روان و ناسازهای روانی به سوی مطالعۀ زمینه‌های مثبت و سالم انسان چرخش یافت، روان‌شناسی مثبت نگر رشد و توسعه یافت. در روان‌شناسی مثبت‌نگر از یک سو، توجه به توانایی‌های انسان، باروری برتری‌های اخلاقی ...

[جامعه ]
به سیاست دوخته شدیم...

در زمان دانشجویی، دوستی داشتم که هر زمان در خوابگاه با حضور مسئولی از دانشگاه، نماز جماعت برپا می‌شد وضو می‌ساخت و می‌گفت: «من بروم یک نماز سیاسی بخوانم و برگردم!» آن روزها که به‌نوعی با انتخاب سیدمحمد خاتمی به‌عنوان رئیس‌جمهور جامعه بیش از سال‌های اخیرش به سمت سیاسی شدن پیش می‌رفت هر عملی می‌توانست معنای سیاسی خاصی برای دیگران داشته باشد و هر حرکتی می‌توانست نشانه‌ای از سیاسی بودن تلقی شود... نوع لباس پوشیدن و تنگی و گشادی پوشش، کتابی که ولو برای خودنمایی در محیط دانشگاه زیر بغل می‌زدی، شرکت یا عدم شرکت در تجمعات دانشجویی طیف‌های مختلف، ...

عزلت غم، غریو شادی

آیا «شادی» نبودن رنج است؟ از قرار پاسخ این سؤال را شما باید دریابید. تردیدی نیست که با منابع مالی می‌شود بسیاری از رنج‌ها و گرفتاری‌ها را فروخت؛ اما قرار نیست که شما این موضوعِ تکراری را دوباره مرور کنید؛ و من هم قرار نیست که روضه‌ای از مشکلات اقتصادی کشور و انحطاط اخلاقی و انقراض تمدنی بخوانم. گوش من، همچون گوش شما از فغان و تضرع و صیحه و زوزه انباشته است و چشم من همچون چشم شما بر مصائب بسته نیست. با این حال می‌خواهیم درباره شادی‌های آنی و لحظه‌ای و دمی خوش باش که بکار این روزهای ...

رسیدن به معنای زندگی

روی اف بامایستر استاد روانشناسی دانشگاه ایالتی فلوریدا در تالاهاسی است و آخرین کتابش قدرت اراده با همکاری جان تیِِرنی در سال ۲۰۱۰ به چاپ رسیده است. تخصص او روانشناسی اجتماعی است و با کارهایش در موضوعاتی مثل طردشدن در اجتماع، وابستگی، روابط جنسی، خودکنترلی، خودباوری، انگیزه، پرخاشگری، آگاهی و ارادۀ آزاد، شناخته می‌شود. بامایستر پانصد اثر پژوهشی دارد و به عنوان نویسنده، همکار نویسنده یا ویراستار در تألیف ۳۰ کتاب مشارکت داشته است.

والدین معمولاً می‌گویند «فقط می‌خواهیم فرزندانمان شاد باشند» و غیرعادی است که بشنویم پدر و مادری بگویند: «می‌خواهیم فرزندانمان زندگی معناداری داشته باشند.» اما به نظر می‌رسد ...

[مبل راحتی]
پرورش و شکار هیولا

یکی از نامدارترین نویسندگان رمان‌های جاسوسی و پر تعلیق در دهه ۹۰ میلادی و سالیان آغازین قرن بیست و یکم «تام کِلِنسی» است، این مؤلف پرآوازه در سال ۱۹۴۷ در شهر «بالتیمور» واقع در ایالت «مریلند» آمریکا به دنیا آمد، دوران نوجوانی و جوانی وی در دهه‌های شصت و هفتاد مصادف با اوج دوران جنگ سرد مابین دو ابرقدرت آن زمان یعنی ایالات‌متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی بود، پیگیری اخبار آن دوران و ذهن خلاق و هوشیار وی سرانجام او را وادار به نوشتن اولین کتابش در سال ۱۹۸۴ تحت عنوان «شکار اکتبر سرخ /The Hunt Of Red October» ...

جهان بدون موسیقی یک غم بزرگ دارد

۱- موسیقی این امواج شاداب این نت‌های سرمست تو را می‌برند به جهانی دیگر، دورت می‌کند از تمام روزمرگی‌های تکراری، به وجد میایی، شاد می‌شوی، غمگین می‌شوی، موسیقی تو را با احساست رودررو می‌کند... حتماً دنیا بدون موسیقی یک ضعف بزرگ داشت

موسیقی از درون ما آغاز شده در آغوش مادر و صدای زیبای ضربان قلبش و شمارش نفس‌هایش... حنجره گرم یک مرغ عشق یا بلبلی رنگین‌کمانی، پرنده‌ای سرخوش که گوش‌هایمان به سمتش می‌چرخد

۲- چرا موسیقی گوش می‌دهیم؟ چرا جزو جدانشدنی از وجودمان شده؟ آیا برای این نیست که می‌خواهیم خودمان را در ملودی‌ها پیدا کنیم و با خودمان مهربان‌تر باشیم... ...

شکست شیطان

آیا می‌دانید جشنواره هولی در هندوستان چیست؟ جشن رنگ‌ها یا هولی در هند جشن پیروزی خیر بر شر و نابودی هولیکا است. این جشن هر ساله، روز بعد از کامل شدن ماه در ماه فالگونا که اوایل مارس (۱۰ اسفند تا ۱۱ فروردین) است، برگزاری می‌شود. مردم شروع بهار و سایر رویدادهای دین هندو را جشن می‌گیرند. آن‌ها در خیابان‌ها راهپیمایی می‌کنند و هنگام پایکوبی و آواز خواندن به همدیگر پودرهای رنگی می‌پاشند.

اگرچه این یک جشنواره هندو است، اما در میان سایر مردم هم محبوب است. مردم شب قبل از جشنواره هولی جمع می‌شوند و مراسمی مذهبی را انجام می‌دهند ...