سرمقاله
فرض کنید با خودرویی نامطمئن در جادهای پرپیچوخم و البته پر از موانع خطرساز و احتمال ریزش کوههای اطراف در حال حرکت هستید. در این حال به ناگهان جاده مه اندود نیز بشود و قدرت دید و تسلط شما به جاده کاهش چشمگیری یابد. قاعدتاً وجود شما را استرس فرا خواهد گرفت و سرعت شما بسیار کند خواهد شد. نه امکان توقف دارید و نه میدانید این وضعیت چه زمانی به پایان خواهد رسید. قاعدتاً در این مدت از لحاظ روحی دچار اضطراب و حس عدم اطمینان میشوید و از اینکه در زمان مناسب به مقصد برسید اطمینان ندارید. شاید ...
در شمارۀ ۴۳ سرمشق میزگردی برگزار شد که یک خانم با اتهام معاونت در قتل همسر خود پاسخگوی سوالات شرکتکنندگان بود تا دلایل اقدامش ریشهیابی شود. واکنشهای متعددی به انتشار این گفتوگو صورت پذیرفت اما یکی از جالبتوجهترین این واکنشها مطلبی خواندنی بود از مدیر دفتر شعبه یک کیفری استان کرمان که به واکاوی موضوع به صورتی مفصل پرداخته است...شما را به خواندن این مطلب دعوت مینماییم.
پیشپرده اول: همین ابتدا تکلیفم را با مخاطب محترم روشن کنم، علیرغم آشنایی و تحصیلات در حوزههای علوم اجتماعی، حقوقی و مذهبی در این نوشتار در پی اثبات امری، ارائه نظریهای و حتی هیچ ...
یادداشت
حماسه، بهعنوان نوع و نمونهای در ادبیات شعر و داستان مانند تمام پدیدههای دیگر در عرصههای مادی و معنوی، مراحل تاریخی در تکوین و پیدایش و دگرگونی دارد.
قدیمیترین حماسههای بشریت، مانند «مهابهارت» یا «راماین» در ادبیات هند یا حماسههای مندرج در خداینامهها و همچنین «یشتها» در اوستا یا دیگر آثار از این نوع، رابطهای بسیار نزدیک با اساطیر دارند. به عبارتی همان جدال اساطیری میان خیر و شر یا اهورا و اهریمن، در عالم انسانی تجسم و تجسد مییابد. در یکی از چند حماسه مشهور جهانی یعنی در «شاهنامه» از حکیم فردوسی، ما به ویژه در بخشهای اسطورهای و پهلوانی، ...
گفتوگو با دکتر حمیدرضا خوارزمی استادیار رشتۀ ادبیات دانشگاه شهید باهنر کرمان
***
«پیش از آنکه محقق در حوزۀ ادبیات حماسی بپرورانیم، در ابتدا باید «ادیب» پرورش دهیم. خوشحالم که رشتۀ ادبیات محض در دانشگاههای ما حذف نشد و گرایشهای تخصّصیِ دیگر ادبیات در کنار ادبیات محض پدید آمدند، چون محال است که کسی بتواند در حوزۀ ادبیات حماسی کار کند ولی اندوختههای انواع ادبی دیگر ادبیات را با خود نداشته باشد». این مطلب، گوشهای از سخنانی است که دکتر حمیدرضا خوارزمی، استادیار رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان، در گفتوگویی که در آن از دلبستگیهای چندین و چند ...
نگاهی به کتاب «متون منظوم پهلوانی»، نوشتۀ دکتر سجّاد آیدِنلو
***
شاید گاهی در حین خواندن شاهنامه پیش آمده باشد که از خودتان بپرسید: چه میشد اگر برای هریک از شخصیّتهای اصلی تمام داستانها، منظومههای جداگانهای وجود داشت، و سرنوشت هریک به جای اینکه به صورت داستانی در پی داستانی دیگر بیاید، به صورت جداگانه و مجزّا سروده میشد؟ یا اینکه چه میشد اگر منظومههای حماسی کوچکی وجود داشتند که میشد آن را در طی سه هفته یا نهایتاً یک ماه خواند و تمامشان کرد، تا هم لذّت تمام کردن یک کتاب و به سراغ کتابِ دیگری رفتن را بتوان چشید ...
نگاهی به نخستین دورۀ جشنوارۀ فیلم کرمان
***
دو ماهی را که پشت سر گذاشتیم، بسیار دشوار سپری کردم. نخستین ضربه را از مرگ استاد «خسرو سینایی» خوردم که بهحق، تکیهگاهی استوار و وجودی گرم و مهربان برای دل ناآرام و جوان من و بسیاری چون من بود. به دنبالش سفر بیبازگشت «منوچهر طیاب»، یار غار و دوست گرمابه و گلستان سینایی، بر این اندوه افزود. قطار پرشتاب مرگ، بهویژه در این روزهای سخت فراگیری کووید ۱۹، راه بیبازگشت خود را پیش گرفته و انگار سر باز ایستادن هم ندارد. در یک ایستگاه خسروی آواز ایران «محمدرضا شجریان» را با خود برد ...
در گفتوگو با آرش شفیعیبافتی، فیلمنامهنویس، و داور اولین جشنوارۀ فیلم کرمان مطرح شد
***
«خودم را عادت دادهام هیچگاه، هیچ پدیدهای را در این جهان به صورت مطلق سیاه، و به طور مطلق سفید نبینم؛ اما این حقیقت را هم انکار نمیکنم که امروز، جهان ما به دو دورۀ پیش و پس از بیماری کووید-۱۹، تقسیمبندی شده است. دیگر هیچ چیز، لذّت گذشته را ندارد، حتی یک مهمانی کوچک دور همی. شرایط جدید به ما میگوید که با آمدن ویروس کرونا، جهان درگیر دگرگونی ِجدّیای شده است؛ اما، در حالیکه جشنوارههای هنری در ونیز و تورنتو برگزار میشوند، نمیتوان در ایران، ...
گفتوگو با علی گنجکریمی، داور بخش فیلمنامۀ اولین جشنوارۀ فیلم کرمان
***
«کرونا یک بیماری عجیب و تأثیرگذارترین اتفاق قرن در زندگی اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مردم جهان بوده و هست که سینما هم مصون از این تأثیر نخواهد بود. قطعاً در آینده، سینماگرهای ضعیف خود را ملزم به پرداختن به این مسئلۀ جهانی خواهند دانست و با سماجت، کرونا را محور تولیدات خود قرار خواهند داد و از نشانههای این دوران مثل استفاده از ماسک زیاد استفاده خواهند کرد؛ اما سینمای قوی هر پدیدهای را به خدمت قوّت و اعتلای خویش درمیآورد و الزامی برای پرداختن به هیچ مضمونی، هرچند قابل ...
گفتوگو با استاد جواد چـــراغیپور
***
آشنایی من با این استاد بزرگ سازهای بادی و درامز برمیگردد به سال ۱۳۶۵ که برای اولین بار تکنوازی ساکسیفون ایشان را در هیئت تکیه کدخداعلی محمد یا همان غلامان علیاکبر شنیدم. بینهایت زیبا و تأثیرگذار. از همان سال تا به الآن، ارادت من به این مرد بزرگ و نوازنده پرقدرت برقرار است. مردی که علاوه بر تسلط موسیقایی پر است از معرفت و صفات والای انسانی. نوشتار زیر حاصل گفتوگوی من با ایشان است
از خودتان و چگونگی آشناییتان با موسیقی بفرمایید.
من متولد اول فروردین ۱۳۲۹ در شهر کرمان هستم. در محله گروهبان محله که الآن ...
درد، گـاهی موسیقیاش میگیرد
***
«هیچکس از روزگار باستان تاکنون ارجاع عناصر هنری به عناصری از واقعیت اجتماعی یا آگاهی مشترک ملت با گروه اجتماعی خاص را منکر نیست» (گلدمن و همکاران، ۱۳۹۰: ۶۹)، از آن رو که هنر همواره، بهخصوص در آغاز، با همه فعالیتهای زندگی انسانی همراه بوده است، «هیچگاه نمیتوان پویشهای هنری را برکنار از سایر جلوههای زندگی بررسی کرد» (آریان پور، ۱۳۸۰: ۱۵)، به اتکای دستاوردهای علوم اجتماعی، باید گفت که شعر و موسیقی و رقص و پیکرنگاری و پیکرتراشی و دیگر فعالیتهایی که امروزه مدلول لفظ هنر به شمار میروند، با زندگی انسانی آغاز شده است. هنر ...
نگاهی به روایتهای حماسی استان کرمان
**
این ترانهها و آوازها معمولاً بیان قصههایی با مضمونهای حماسی است که ریشه در تاریخ کهن و پیچاپیچ دارالامان کرمان دارد و سالهای سال ست، در ترنم بغضآلود حنجره و ساز مردان و زنان خنیاگر کرمان جا خوش کرده است. اکثر اشعار توسط عوام سروده شده که گاها از قواعد ادبی عدول کردهاند و بر طریق احساس، کلماتی را در وصف دلاوران خطه خود بر زبان آوردهاند.
از مهمترین این ترانهها و آوازها میتوان به عیسیخان، گرامیخان، مهدیجان، تاجمحمد، جلالخان، احمدخان، جنگجو، شاهنامه، دوراندیش، کامران، َکلِیسُف (کَل یوسف)، گیسهگل (گیسهگو)، علیخان، مغول دختر، مهدی جان، کوچکعلی ...
«اسطوره» در فرهنگ معین به معنای افسانه، قصه و سخن پریشان آورده شده، این معنای لغوی البته بیانکننده مفاهیم و روایتی نیست که پشت این واژه نهفته است. مفاهیمی که در طول تاریخ اسطوره تغییر و تحول را نیز به خود دیده، چرا که اسطوره تجلی روح انسانی و حقایق بشری است و انسان متناسب با زمانه خود اسطوره را تغییر داده و یا اسطورهسازی میکند. میرچا الیاده درباره اسطوره میگوید: «از لحاظی، هر اسطوره، مربوط به آفرینش کیهان و حاکی از آن است، زیرا هر اسطوره، پیدایش موقعیت نوینی در کیهان یا واقعهای اصلی و اولی را حکایت میکند... ...
همه در درونشان یک شخصیت اسطورهای دارند، اما نمیدانند!
***
غور کردن در عالم اسطورهها در هر تمدن که شکل گرفته باشند انسان را مشعوف و مجذوب خود میکند. به طوری که وقتی از آن عالم خارج میشوید و در جهان واقعی خود قرار میگیرید، همچنان تأثیرات و احساسات اسطوره با شماست. تلاش میکنید به مانند اسطوره فکر و رفتار کنید و به تقلید از او صحبت کنید و در ذهن خود آرزو میکنید که ای کاش من جای او بودم. اسطورهها آنچنان شما را در خود میگیرند و پر میکنند که دیگر خیال بازگشت را از شما سلب میکنند، ...
واژه «اسطوره» در زبان پارسی واژهای است برگرفته از زبان عربی. «اسطوره» و «الاسطیره» در زبان عرب به معنای روایت و حدیثی است که اصلی ندارد. اما این واژه عربی خود از اصل یونانی واژه دیگر هیستوریا به معنی استفار، تحقیق، اطلاع، شرح و تاریخ است. در زبان عربی نیز اساطیر جمع مکسر واژه اسطوره است. در زبان پارسی نیز این صورت جمع به کار میرود، اما از آن اغلب، به معنای مجموعه دستاوردهای یک قوم در این زمینه اعتقادی استفاده میشود، مانند اساطیر ایرانی، اساطیر یونانی و جز آن که مقصود از آن تنها کنار هم چیدن تعداد اسطورههای ...
گفتوگو با دکتر جوادعلیمحمدی اردکانی، نقاش، پژوهشگر هنر و مدرس دانشگاه
شاهنامه بیش از هر اثر دیگری در ایران تصویرگری شده است
***
دکتر جواد علیمحمدی اردکانی، نقاش، پژوهشگر هنر و مدرس دانشگاه است، او در سال ۱۳۴۸ در اردکان یزد متولد شده و هماکنون عضو هیئتعلمی و مدیر گروه نقاشی دانشکده هنر دانشگاه علم و فرهنگ تهران است. علیمحمدی اردکانی علاوه بر تألیف کتابهای «همگامی ادبیات و نقاشی قاجار» و «پژوهشی در زیلوی یزد» بیش از ۱۵ مقاله پژوهشی نیز نوشته و در نشریات معتبر داخل و خارج کشور ارائه داده است. شرکت در نمایشگاههای نقاشی و ورکشاپهای آموزشی متعدد، سابقه این ...
نقاشی قهوهخانه نمادی اصیل و ماندگار محسوب میشود در فرهنگ و هنر این مرز و بوم.
هنرمندانی مظلوم و دلسوخته توانا و ماهر که از دل مردم بیرون آمده بودند در گوشهای از قهوهخانههای تاریک، تنها با خلق آثاری بیبدیل به چنان دیدگاه عارفانهای رسیدهاند که جاویدان و همیشگی در تاریخ و فرهنگ ما ایرانیان خودنمایی میکند.
و نیز باید به این مسئله واقف بود که با شکلگیری نهضت مشروطه و همراه و همگام با بیداری مردم و روشن شدن افکار عمومی، نقاشی قهوهخانه نیز به یکباره جانی دوباره یافت و به بستری مبدل شد جهت روشنگری اذهان و ایجاد آگاهی و ...
در ذهن بیشتر آدمها، همیشه قهرمانی زندگی میکند که میتواند تمام مشکلات را کنار زده و همۀ آرزوهای آنها را برآورده کند.
این قهرمان، باعث امید و انگیزه در سختترین شرایط زندگی هر آدمی است. هیچکس قادر نیست قهرمان زندگیاش را برای آدم دیگری توضیح دهد. هر کسی یک قهرمان مخصوص به خودش در درونش دارد.
آدمها در تمام دوران زندگی خود در همۀ زمانها، قهرمانهای خود را دارند و فقط یک عدۀ خیلی کم هستند که قادرند آن را از درونشان بیرون آورده و برای دیگری توضیح دهند. هر وقت انسانی همراه با این قهرمان در زندگی با مشکلات میجنگد، میتواند ...
تقدیر به پاس تصـــــــــــحیح
به واسطه تصحیح نام کتابخانۀ هرندی شهر کرمان
***
در بخش تاریخ شماره ۳۹ مجلۀ سرمشق (اسفند ۱۳۹۸) مطلب مفصلی به نام «تغییر به جای تقدیر» در راستای «نظری به کتابخانۀ هرندی کرمان به بهانۀ پنجاهمین سالگرد تأسیس و تغییر نام آن» منتشر گردید که ضمن پرداختن به زندگینامۀ زندهیاد ابوالقاسم هرندی و چگونگی تأسیس کتابخانه هرندی ـ در جوار مسجد جامع شهر کرمان در سال ۱۳۴۸ ش. ـ مصاحبههایی نیز با اغلب مدیران کتابخانه (آقایان: تیموری، سعید و پورملاجمال) در سنوات گذشته و آقای کیومرث هرندی (وکیل آقای مجید هرندی؛ نوۀ ابوالقاسم هرندی در امور موقوفات) انجام شد.
در ...
مقاله
اخیراً «یونسکو» سرزمینی را بهعنوان یکی از خاستگاههای اولیه تمدن بشری معرفی و از آن به نام «دیلمون» یاد کرده است. دیاری در محدوده خلیجفارس ـ که بسیاری از فرمانروایان بزرگ، آرزوی دست یافتن به آن را داشتند ـ و با نشانههای موجود به باور بسیاری از صاحبان نظر و اهل تحقیق و پژوهش، پیش از این جزو ابوابجمعی کرمان بوده است. اظهارنظری که شاید ابتدا، گران بنماید، ولی با مطالعهای در خصوص آن، جایگاه خود را درمییابد، با این توضیح که اگرچه امروز کرمان پهناورترین استان کشور به شمار میرود، اما در روزگاران گذشته، از گسترهای بسیار بیش از ...
شهر کرمان در دوره قاجاریه به روایت تصاویر (بخش دوم)
مهربان همسایگانم...
یکی از ویژگیهای مهم بافت قدیم شهرهای ایران و ازجمله کرمان، تقسیم آن به تعدادی محله است. در واقع شهرهای قدیمی، به مانند یک کل، از اجزایی به صورت محله تشکیل شده بودند
***
در قسمت نخست مبحث شهر کرمان در دوره قاجاریه به روایت تصویر، ضمن اشاراتی به برخی از ویژگیها و خصوصیات عمومی شهرها در دوره قاجاریه، در مورد شهر کرمان نیز در ابتدا نظری داشتیم به حصار و خندق دور شهر، که دور تا دور آن کشیده و به تعبیری بیشتر جنبه حفاظتی و امنیتی داشت. سپس توضیحات و ...
به عبارت عامیانهاش، گویا: راحتی و رفاه و ثروت زیادی به شکل گاوی درآمده است که به شکم او شاخ میزند و آرامش را از او گرفته است و این سرانجام ثروت بیهدف و فاقد نیت خیر است و اگر واضحتر بگوییم فرجام مال حرام یا شبههدار
***
در گویش کرمانی، هرگاه فردی بهرغم برخورداری از رفاه و ثروت و قدرت، آز و طمع بر او چیره شود و با رفتارهای ماجراجویانه و پرخطر تجاوز به حقوق دیگران، اقدام به جمعآوری مال و ثروت بیشتری کند، دیگران با تعجب میگویند: «فلانی چرا همچی میکند...!؟» در پاسخ به این پرسش، بزرگترهایی که در ...
گفتوگو با «محسن غفاربیگی»، فعال اقتصادی و بانکی در مورد روزمرههای اقتصادی کشور
آمار پرخاشگری، خشونت، ضرب و شتم، نزاعهای خیابانی، کیفقاپی، زورگیری و سرقت افزایش پیدا کرده که ناشی از ناامنی اقتصادی است
***
شرایط اقتصادی کشورمان این روزها بیش از همیشه مورد کنکاش و بررسی صاحبنظران قرار میگیرد و وضعیت بهگونهای ست که خیلیها را از آینده ناامید کرده است. مردم حتی از دقایق پیش روی خود نیز مطمئن نیستند و نمیدانند چه قرار است بر سر حال و روز زندگیشان بیاید. این وضعیت انگیزهای شد تا برای گفتوگو با یکی از فعالان حوزه اقتصادی کو بانکی... محسن غفاربیگی بیش از ...
گذار از دولت قدرتمند به دولت مقتدر، راه برونرفت از بحران
گفتوگو با فرزاد کلاته؛ دانشجوی دکترای علومسیاسی
***
در روزگاری که کرونا همۀ معادلات جهان را بر هم زده و بهعنوان بحرانی عالمگیر همۀ کشورها را در شرایط دشواری قرار داده، ما که در شرایط عادی هم دچار بحرانهای متعدد بودیم، بیش از همه درگیر شدهایم. اقتصاد ما قبل از کرونا هم پرتلاطم بود و با شدت گرفتن تحریمها و تورم فزاینده، دستیابی به حداقلهای زندگی برای میلیونها نفر دستنیافتنی شده است. ناآرامیها و اعتراضات آبان ۹۸، قطع کردن اینترنت، حادثۀ هواپیمای اوکراینی و در ادامه، بحران کرونا، چه بر ...
شرایط اقتصادی جامعه بدون شک یکی از مهمترین مؤلفههای مؤثر بر نوع و میزان جرایم است. تورم فارغ از همه مضراتی که برای اقتصاد کشور ایجاد میکند آثار زیانباری در افزایش بروز جرایم دارد. از دهههای اخیر تورم بهعنوان یکی از مهمترین متغیرهای اقتصادی اثرگذار در جرایم مورد توجه قرار گرفته است. لزوم بررسی رابطه بین تورم بهعنوان متغیر مهم اقتصادی در جرایم بهعنوان یک مسئلۀ مهم اجتماعی ضروری به نظر میرسد.
با شوک عجیب ناشی از افزایش تورم و به تبع آن قیمتها، اثر روانی و عملی تحریمهای اقتصادی، بالا رفتن ثانیهای نرخ دلار و طلا، افزایش بیسابقۀ قیمت خودرو، ...
قرار طلبون رِ وَر شب عید مولود گذاشته بودن. قبلش بیبی و عمه جان حرفا رِ زده بودن. بیبی میگفتن: «حالا نمیدونم چه کار بکنم با ای کَل سکینه زن دایی؟ اگه دعوتش کنیم، خدا میدونه چی اَ بُنِ باغش به در بیا. اگه هچی نگیم تا سال سیا میبا جواب پس بدیم. آدمِ وَر هم شوریه. بیایه فتنهای دُرُس میکنه.»
بیبی اینا رو گفت و چادرشِ انداخت وَر سرش و رفت. وقتی اومد معلوم بود خوشاله گفت: «رفتم دعوتش کردم خیلییم اصرار کردم ولی کَل سکینه پاشه کرد تو یک کفش و گفت نه مادر، نه! مَ نمیام همو دو ...
طنز
سایتهای زیادی وجود دارد که مردم از آنها اجناس مختلفی را خریداری میکنند. ولی آیا تابهحال کسی از سایتها شوهر خریداری کرده است؟
چندی پیش خبر داغ و البته جالبتوجهی در فضای مجازی پیچید که اسباب خنده را کمی در این روزگار پر از غصه فراهم کرد خبر هم از این قرار بود که؛
یک زن آمریکایی در اینترنت شوهرش را به فروش گذاشته است. این خانم در این اطلاعیه فروش نوشته است: «این شوهر به هیچ چیزی هم نیاز ندارد و شوهر کاملاً بیدردسری است و فقط باید هر دو یا سه ساعت آب و غذا به او بدهید.
البته یک اینترنت ...
دیوار نگاره «شام آخر»، مشهورترین و مرموزترین نقاشی جهان، اثر هنرمند نابغه «لئوناردو داوینچی»، نقاش، مجسمهساز، معمار، موسیقیدان، ریاضیدان، مهندس، مخترع، آناتومیست زمینشناس، گیاهشناس و نویسنده ایتالیایی و نمونه بارز یک مرد رنسانس است.
وی اثر را در ابعاد ۴ متر و ۶۰ در ۸ متر و ۸۰ سانتیمتر با کادری افقی، طی ۳ سال (۱۴۹۵ - ۱۴۹۸)، بر دیوار تالار صومعه «سانتا ماریادله» در میلان ایتالیا و برای فرمانروای حامی خود، «دوک لودو ویچو» کشید.
رماننویس معروف «آلدوس هاکسلی» این اثر را غمگینترین اثر هنری جهان نامید.
شام آخر با ظاهری روایتگر و باطنی سرشار از رازهای پنهان، تفسیری عینی از رویدادی ...
کتاب روش مدیریت ویل دان یکی از بهترین کتابهای جمعی اثر کنت بلانچارد، تدلاسیناک، چاک تامپ کینز و جیم بالارد با ترجمه نازنین نوید از انتشارات ابوعطا است. این کتاب به تمام کسانی که تصمیم دارند در زندگی خود یک تغییر بزرگ ایجاد کنند توصیه میشود. خلاصهی این کتاب صد و ده صفحهای در یک جمله است روش ویلدان به جای روش گات چا! به زبان سادهتر دیدن خوبیها و انرژی مثبت و ندیدن زشتیها و نکات منفی.
انسانها ما در طول زندگی در راستای اعمال و رفتارهای یکدیگر به چهار روش پاسخ میدهند: بدون پاسخ، پاسخ منفی، هدایت مجدد و ...
چمدانها
***
۱) خاطرات روی هم انباشته شدهاند... چمدانهای سرشار از دیدهها و شنیدههای آدمهایی که خسته و ناتوان یا شاد و هدفمند به جادههای ناشناخته زدهاند که تصویری از اتفاقات پیش رو نداشتند... انباشته بر روی هم حالا بدون مسافرانی که روزی دست در دستشان داشتند و آنها را از یک جا به یک جای سبز یا سیاه دیگر میکشاندند. چمدانها اگر زبانی برای حرف داشتند چه کتابهایی که چاپ نمیشد و چه سرگذشتهایی که تعریف نمیشد... چه دلتنگیها چه وصلهایی که به یاد دارند... چمدانها عشق و نفرت صاحبانشان را در دستانشان دیدهاند... شاید چمدان من هم در پس زمانهای ...